10.3.09

Etz Limon :: Ben bir limon ağacıyım Orta Doğu'da


Daha çocukken babasının, belki de daha önce onun da babasının limon yetiştirdiği, Ramallah'ta İsrail ile Filistin sınırı yakınlarındaki bir bahçenin sahibi olan, Filistinli Arap bir kadındır Selma..

Hemen oradaki evinde tek başına yaşayıp, 'baba yadigarı' eski bir aile dostunun da yardımlarıyla baktığı limon ağaçlarından topladığı limonlarla zar-zor geçimini sağlayan dul kadın, misafirlerine ikram ettiği, bahçesinin mahsullerinden yapılma nefis limonatasıyla da meşhurdur..

Kocasının ölümü ve 'geçim derdine' dünyaya dağılmış çocuklarının da onu terk etmiş olması, gençliğini henüz geride bırakmış kadının, limon ağaçlarını adeta çocukları gibi görmesine, onlara o denli bağlanmasına da sebep olmuştur..

Gelgelelim, Selma'nın bu sıradan ve sessiz yaşantısı, bahçesinin tam karşısına, İsrail Savunma Bakanı’nın bir villa inşa ettirmesi sonucunda kâbusa dönüşmeye başlar..
Çünkü, İsrailli uzmanlar, Selma'nın ağaçları arasına saklanabilecek Filistinli teröristlerin, bakanın villasına buradan rahatlıkla saldırabileceğini düşünmekte; -açıkça söylemeseler de- belli ki sürekli orada bulunan kadını da potansiyel bir terörist olarak değerlendirmektedirler..

'Dediğim dedik, çaldığım düdük' lafıyla özetlenebilecek, beynelmilel güçlü devlet prensibini hayata geçirmekte pek sıkıntısı olmayan İsrail, ne yapacağını zavallı Selma'ya mı soracaktır: Önce, bahçeyle villa arasına duvar örecek ve nöbetçi askerler yerleştirecek; daha sonra da, kendi bahçesine dahi girmesine engel olacak bir düzenlemeyle, kadına evinden çıkmayı bile yasaklayacaklardır..




Zümrüt yeşili limon bahçesi, susuzluk ve bakımsızlıktan solmaya ve kurumaya yüz tutarken, hayatının anlamı ve her şeyi olan bahçesini zalimlerin elinden kurtarmak, hakkını aramak isteyen Selma (Hiam Abbass)'da harekete geçer..
Genç ve iddialı bir avukat (Ali Suliman) ile anlaşan kadın, olayı mahkemeye taşır..
İsrail mahkemesi İsrail hükümetini suçlu bulacak değil a!. Önce, ağaçların budanmasına karar vermiş, daha sonra da köklerinden sökülmesi kararı çıkmıştır..
Yılmayan Selma, temyize gider; bu arada, olayın medyaya yansımasıyla da birlikte, dava uluslararası bir boyut kazanır..

Selma'nın, yeni 'zoraki' komşuları, savunma bakanı Israel Navon (Doron Tavory), barış yanlısı ve 'halden anlayan' bakan karısı Mira Navon (Rona Lipaz-Michael) ile olan çatışmalı ilişkileri yanında; bu haksız ve zorbaca girişim sonrası, Navon'lar tarafında ortaya çıkan ailevi anlaşmazlıklar falan, huzurun hüküm sürmediği bir yerde, bazı 'tuzu kuru' kesimlerin dahi mutluluğunun pek mümkün olamayacağını anlatır gibidir..

Her geçen gün umutsuzluğun daha da arttığı bütün bu hengame içindeki Selma'nın, avukatıyla yaşayacağı aşk; yalnız kadının şu zor zamanlarında yaslanıp güç alabileceği sağlam bir duvar olmanın ötesine taşınabilecek midir?.




Davalı için, bir hamlede söküp atılabilecek kadar değersiz ve anlamsız; Selma için ise, geçmişini içinde saklamasıyla pek değerli ve bugün yaşıyor olmasının da tek sebebi olan bu ağaçlık bölge, yılların hırs ve nefretinin bölgede durmadan körüklediği ateşten kendini koruyabilecek midir?

Yıllardır bitmek tükenmek bilmeyen İsrail-Filistin savaşının, bir limon bahçesinin iki yakasındaki -hiçbir savaşlı veya kanlı sahne içermeyen- 'mikro' halini anlatan, İsrail, Fransa, Almanya ortak yapımı bir film olan Etz Limon (Limon Ağacı)'u, İsrailli yönetmen Eran Riklis, senaryosuna da katkıda bulunarak yönetmiş..

Film, tüm menfaat hırslarından sıyrılmış ve politik çıkar çatışmalarından kurtulabilmiş insanlığın, barış içinde yaşayabileceği gibi, çok açık ama sürekli gerçekleşmesi asla mümkün olamayacak bir 'umarsız' gerçeği yeniden ve acıyla hissetmemizi başarıyla sağlıyor..

Limon Ağacı, ayrıca, Selma’nın ölen kocasının, salonun ortasındaki çatık kaşlı fotoğrafından kadını sürekli izliyor gibi göstermesiyle; yine, dul kadını -uzaktan da olsa- korumaya almayı kendine vazife edinmiş çevredeki tanıdık erkeklerin bariz baskılarına değinmesiyle, kadının, bölgedeki ya da tüm Müslüman ülkelerdeki hal-i pürmelalini bir kez daha hatırlatıyor..

4  /5