Derdini anlatırken, hatta haykırırken
bile konuşma ihtiyacı duymayan bir belgesel olan Baraka (1992) ile
tanıştığımız yönetmen Ron Fricke, yine 'diyalog'suz, yine
etkileyici ve yine sarsıcı bir 'sanat eseri'yle karşımızda..
Samsara, doğumla başlayan, ölümle
sonuçlanan o ezeli ve ebedi döngüyü ya da
reenkarnasyonu tanımlayan Sanskritçe kökenli bir
kelime..
İşte Fricke, bu döngüyü
değişen bakış açısı, değişen zaman ve değişen ışığın
etkisiyle yine, yeniden tespit ediyor..
Ve oluşturduğu bu muazzam
görüntüleri, ona adeta yedirdiği müziklerle
sağladığı mükemmel bir uyumla sunuyor bizlere..
Sadece bir sınıflama pratiğiyle
kullanılabilir, ancak Ron Fricke'in ortaya koyduğu bu eserlere
klasik anlamda bir 'belgesel film' denemez..
Dünyanın çeşitli
bölgelerinden derlenen bu görüntülerin -teknik
olarak- bir belgeleme mantığıyla işlenmediği de çok açık
zaten..
Burada, seyirciye sunulan şey bir
'algı anahtarı' aslında..
Tıpkı 'gerçek' bir sanat
yapıtının işlevine benzer biçimde, izleyiciye içsel
bir çaba, bir deneyim yaşatmanın kilidini açacak bir
anahtardır bu..
Elbette, 'Gezegen ve İnsan'
sorunsalını -mümkün olabilecek her açıdan- görüp
anlamaya niyeti ve yeteneği olanlar için..
Buna karşın -Baraka için de bu
geçerli- daha çok diyalogsuzluğun etkisiyle öne
sürülen, fakat kesinlikle 'odaklanamama' problemiyle
oluşan, 'güzel görüntülerin, arka arkaya
sıralanarak, müzikle beraber sunulduğu' eleştirisi, daha
doğrusu yanılgısı, Ron Fricke ve eserlerine yapılan çok
büyük haksızlık..
Öte yandan Samsara'nın,
Baraka'yla birlikte izlendiğinde -kent yaşamında ve çalışma
hayatında adeta robotlaşan- insan üzerinde müthiş bir
'combo' etkisi yapacağını, bu deneyimden geçen birinin de
bundan sonra 'aynı insan' olmayacağını düşünüyorum..
Yönetmen: Ron Fricke
Senaryo: Ron Fricke, Mark Magidson
Yapım: 2011, ABD, 102'